Buna göre bir kimsenin gayr-i müslim olması onun düşman olması anlamına gelmediği gibi, onunla savaşılır kanaati da asla doğru değildir. Yani din farklılığı ne düşmanlık ne de savaş sebebidir.

Ancak gayr-i müslim olduğu hâlde zalimlik yaparak müslümanlara ve onların değerlerine farklı şekilde saldıranları düşman bilmek, onları iyi tanımak, onlara karşı günün imkanlarıyla mücadele etmek, yani müslümanın kendisini ve değerlerini korumaya çalışması nefs-i müdafadır, hatta onun için bir görevdir.

Âyette geçen ‘veli’ kelimesinin çoğulu ‘evliyâ-veliler’ sözlükte; yakın, dost, seven, yardımcı olan, kollayıp koruyan, işini üzerine alan, destek olan demektir. Veli olmak, veli olunan üzerinde hak ve yetki sahibi olmayı gerektirir. Velâyetin doğasında bu vardır.

Veli müttefik anlamına da gelir. Sevginin, dost ve destek olmanın, ilgilenmenin varacağı nokta gerek düşmana karşı, gerek zorluklara karşı, gerekse fitnelere karşı müttefik olmaktır. Omuz omuza vermek, birbirine destek olmak, yardımcı olmak müttefikliğin gereğidir.

Âyet hem din kardeşliği anlamında, hem de müttefiklik, işbirliği anlamında Allah’ın düşmanlarını veli edinmeyi yasaklıyor.

İslâm, kendi müntesiplerine; «şurada bir gayr-i müslim var, o istemese de onu İslâma sokun, rahatsız edin, ya da aranızdan, bulunduğu yerden sürüp çıkarın» demiyor. Zira İslâmı kabul etmek, ikna olma sonra yürekten inanma işidir. Nu da baskıyla olmaz.

Ancak müslümanların arasında veya dışarıda gayr-i müslimler onlara karşı yaramazlık yapmaya kalkıştıkları zaman durum değişir. Kur’an’ın zalim dediklerini hasım bilmek, onlara karşı dikkatli olmak müslümanların görevidir.

İnfak ve ihsan âyetlerinde yardım edilmesi gerekenler sıralanirken yetimler, yolda kalmışlar, dullar, mustaz’aflar şeklinde genel ifadeler kullanılıyor, onların mutlaka müslüman olmaları gerekir denilmiyor.

Zira İslâmın öngördüğü adalet, güzel ahlâk, infak ve yardım, Dini güzel temsil etmek (örneklik) herkese yöneliktir. Zalim olmayanlar müslümanların bu güzelliklerinden ve iyiliklerinden faydalanırlar.

Rasûlüllah’ın (sav) şöyle buyurduğu rivâyet edildi: «Sizin en hayırlınız insanlara hayırlı olandır.» (Buhârî, Mağâzî/35 no: 4141)

Burada müslümanlara değil, ‘insanlara’ deniyor. İnanç, ülke, renk, kabile, coğrafya ayrımı yapılmıyor.

-Allah’ın düşmanlarının sonu

«Allah'ın düşmanları, ateşe sürülmek üzere toplandıkları gün, hepsi bir araya getirilirler.» (Fussilet 41/19)

Allah'ın düşmanları" onun Elçisini yalanlayıp emrine aykırı hareket edenler (Kurtubî, el-Câmiu li-Ahkâmi’l-Kur’an, 2/2720), ya da O’ndan gelen hükümleri reddeden (İbni Atıyye, Muharriu’l-Vecîz, s : 1650), insanlığın ilk döneminden Son Saat’e (dünya hayatının sonuna) kadar gelmiş ve gelecek olan İslam inkarcılarıdır. (Zemahşerî, el-Keşşâf, 4/190)

Kur’an muhataplarına ta Ademden beri Allah’a düşman onların hepsi toplarııp yığın yığın cehenneme sevk edilecekleri günü hatırlamalarını istiyor. Medarik

Cehennem’e atılacak olanların Allah'ın düşmanları olarak ifâde edilmesi, kendilerini kınamak ve onları kuşatacak olan azabın sebebini bildirmek içindir. (Allahu a’lem)

Alllah’ın düşmanları Rasulüllah’a Mekke’de karşı çıkan, onu yalanlayan müşriklerdir dersek ayetin manasını sınırlamış oluruz. Her ne kadar bir ayette Mekke’den Peygamber’i çıkaranlardan “Benim de sizin de düşmanınız” (Mumtehıne 60/1) diye söz etse de... (Taberî, İbni Cerir. Câmiu’l-Beyân, 11/98)

Bunlar, öteden beri her dönemde küfrü, şirki imana, nefislerine, şeytana, putlarına itaati Allah’a itaate tercih edenlerdir. Bunlar bu dünyada inkarda, İslama karşı mücadele birarada oldukları gibi Cehennem’e sevkedilirken de birarada olacaklar. (Komisyon, Kur’an Yolu, 4/700)

Cehennemi hak edenler Allah’tan gelenleri inkar etmekle kalmazlar. Allah’ın ayetlerini etkisiz hale getirmek, Kur’an davetine kulak verip ona yönelmeleri önlemek için her yola baş vururlar. Yani Allah’ın diniyle kendi dönemlerindeki araçlarla mücadele ederler, savaşırlar.

Bu da ağır bir suçtur. Cezası da ağırdır.

Üstelik kulakları, gözleri, elleri ve derileri kendi aleyhlerine şâhitlik edecekler. İnsan organlarının kendi aleyhine şâhitlik etmesi de, dehşet bir sahnedir. Allah (cc) Hesap gününde bunlara ve diğer şâhitlere ‘konuşun’ diyecek, onlar da gerçeği söyleyecekler.

“Nihayet oraya geldikleri zaman kulakları, gözleri ve derileri, işledikleri şeye karşı onların aleyhine şâhitlik edecektir. Derilerine:

Niçin aleyhimize şâhitlik ettiniz? derler. Onlar da: Her şeyi konuşturan Allah, bizi de konuşturdu. İlk defa sizi o yaratmıştır. Yine O'na döndürülüyorsunuz, derler.” (Fussilet 41/20-21)

“Herkes, (kıyâmette) yanında bir sürücü ve bir de şâhitle beraber gelir.“ (Kaf 50/21)

Bu şâhit melek veya amel defteri olabilir. (Allahu a’lem)

“Yapmış olduklarına, dilleri, elleri ve ayaklarının, aleyhlerinde şâhitlik edeceği gün onlar için çok büyük bir azap vardır.“ (Nûr 24/24)

“O gün onların ağızlarını mühürleriz; yaptıklarını bize elleri anlatır, ayakları da şâhitlik eder.“ (Yâsin 36/65)

“Kitap ortaya konmuştur: Suçluların, onda yazılı olanlardan korkmuş olduklarını görürsün. «Vay hâlimize! derler, bu nasıl kitapmış! Küçük büyük hiçbir şey bırakmaksızın (yaptıklarımızın) hepsini sayıp dökmüş!»

Böylece yaptıklarını karşılarında bulmuşlardır. Senin Rabbin hiç kimseye zulmetmez.” (Kehf 18/49. Ayrıca bkz: İsrâ 17/13-14. Câsiye 45/28. Zümer 39/69)

“Yerküre kendine has sarsıntısıyla sallandığı, toprak ağırlıklarını dışarı çıkardığı ve insan «Ne oluyor buna!» dediği vakit, işte o gün (yer) Rabbinin ona bildirmesiyle bütün haberlerini anlatır.“ (Zilzâl 99/1-5)

Fussilet 41/27. âyetteki “şiddetli azap” müşriklerin mü’minlerin karşısında tadacakları yenilgiler, “yaptıkları kötülüğe denk ceza” ifadesi de ahiretteki azap olarak yorumlandı. (İbni Atıyye, Muharriu’l-Vecîz, s : 1650)

“İşte böyle; Allah'ın düşmanlarının cezası ateştir. Âyetlerimizi bile bile inkâr etmeleri karşılığı orası onların temelli kalacakları yerdir.» (Fussilet 41/28)

Ya da “Onları yaptıklarının en kötüsü- cezâlarının en kötüsü -ile cezâlarıdıracağız.”

Rasûlüllah’ı ve ona gelen gelen vahyi yalanlayan Kureyş müşriklerine verilecek olan bu ceza, Allah düşmanlarının cezasıdır.

Bu ceza Cehennem ateşidir.

Allah’a ortak koşan ve onu inkâr eden Allah düşmanlarına, âyetleri yalanlamalarının (ve onlara karşı savaşmalarının) bir cezası olarak, kalacakları yurt, yer, mesken içinde ebedi olmak üzere ateştir. (Taberî, İbni Cerir. Câmiu’l-Beyân, 11/98)